Doe gratis de Donateursbelofte en ontvang gratis de Donateursbelangen Badge. Deze oproep ontvingen meerdere leden eind juni van Stichting Donateursbelangen. Door het ondertekenen van de belofte laten goede doelen zien dat zij donateur-gericht werken. Dat is rekening houden met de wensen en voorkeuren van donateurs. Dus eerlijk, open, transparant en respectvol geld inzamelen. Jordan van Bergen is initiatiefnemer van Stichting Donateursbelangen. Yvonne van Driel sprak met hem over het belang van het doen van deze belofte.
In een persbericht lees ik dat al meer dan 110 goede doelen en particuliere initiatieven de donateursbelofte hebben ondertekend. Daarvan zijn ook veel Partinleden. Je telde er zo’n 30. En dus eind juni schreef je nog meer Partin-leden aan. Hoe kwam je aan de adressen van onze leden?
‘Die hebben we gewoon gezocht en gevonden op de websites van die goede doelen.’
Maar hoe wist je dan dat het leden van Partin zijn?
‘We hebben alle databases voor handen, zoals die van CBF en van ANBI’s. Daardoor weten we of het goede doel door CBF erkend is of een ANBI-status heeft. En we weten dus ook of de organisatie lid is van Partin of van bijvoorbeeld NOV.’
En dan ben ik nu nieuwsgierig naar waarom jij je inzet voor de belangen van donateurs. Hoe kwam je op het idee om Donateursbelangen op te richten?
‘Het begon toen ik ooit 10 gulden doneerde via een tussenwebsite en met een creditcard aan een goed doel. Dat was in 1999. En die website riep na twee jaar, dus in 2001, we hebben 100.000 gulden voor onze goede doelen ontvangen. En ik had, tijdens het doneren, gezien dat de goede doelen voor deze dienst moesten betalen. Dus ik nieuwsgierig hoeveel goede doelen eigenlijk moesten betalen. Toen bleek dat op die website 40 goede doelen stonden. En elke goed doel betaalde 7500 gulden. Dat is 3 ton per jaar. Toen voelde ik me als particulier donateur een beetje misleid, want eigenlijk had ik een donatie gedaan om de website te financieren.
Het is logisch dat er kosten gemaakt worden. Overheadkosten. Maar wat niet bekend was, is dat er zo maar geld kan verdampen. Ik noem dat de strijkstok.
Op basis daarvan zijn we stichting Geef Gratis begonnen. Om een soort website te lanceren die een ander geluid gaf dan die website waarbij je moest betalen om donaties te mogen ontvangen. We zijn begonnen met allegoededoelen.nl waarbij alle goede doelen zich kosteloos konden presenteren. In 2004 is daar doneren aan toegevoegd. Via Rabodirect betalen, de voorloper van iDeal. Toen was het voor goede doelen nog niet mogelijk internetbankierdonaties te verwerken. Daar waren wij een van de eerste partijen die het mogelijk maakte donaties via de bank te ontvangen via website. En de kosten lagen niet langer bij de goede doelen, maar bij de donateurs.
De site allegoededoelen.nl werd later geefsamen.nl geworden. Dat was een crowdfundingsplatform. Later werd dat geef.nl. En geef.nl is 2 jaar geleden aan een andere partij overgedragen.’
Dat is een hele aanloop. Wat is het bruggetje naar Donateursbelangen?
‘Samengevat: Het begon met dat tientje dat verdampte en dat goede doelen zich gratis moesten kunnen presenteren en donaties moesten kunnen ontvangen waarbij de donatie niet kon verdampen. We dachten dat dat een goede manier was om de belangen van de donateur te behartigen. Omdat je een platform had waar alle goede doelen staan. Dus iedereen kon kiezen tussen verschillende goede doelen. Tijdens de betaling vertelde we netjes dat als dit bedrag betaald wordt er dit naar het goede doelen gaat en dit naar het platform.
Dat hebben we van dag 1 gedaan. En de donateur kon aangeven welke gegevens achtergelaten werden. Die privacy-waarborg hadden we ingebouwd. We dachten dat we een goede stap voor donateurs hadden gemaakt, waarbij donateurs aan meerdere goede doelen konden geven met transparantie over de kosten en privacybescherming.
Maar het viel me op dat we in die tijd heel veel vragen kregen. Klachten over de individuele relatie met het goede doel.’
Wat voor soort klachten waren dat?
‘Bijvoorbeeld over het opzeggen bij goede doelen. Zo van: Ik doneer aan een goed doel, maar ik kan niet opzeggen, want ik moet een aangetekende brief sturen. Dat is gelukkig nu niet meer van deze tijd. Maar makkelijk is anders. Nu krijg je de donateursadministratie of retentiebehoud aan de lijn. Die doen er alles aan om je als donateur te behouden.
En dan zijn er veel vragen over anoniem geven. Oftewel waarom moet ik emailadres, postcode, huisnummer en geboortedatum achterlaten bij een eenmalige gift. Wat doet een goed doel daarmee? Dat soort vragen. En ook vragen over telemarketing, fieldmarketing, straatwerving, huis-aan-huiswerving en collectanten. Iets wat niet direct met het platform te maken had.
Dat was de trigger voor mij. Ik verdiepte me erin. Er zijn geen normen hoe je als goed doel met donateurs moet omgaan. Ook het CBF hanteert geen normen daarover. In andere landen bestaan zulke standaarden vaak wel.
Daarom hebben we 10 beloftes opgesteld. Een goed doel ondertekent deze belofte en zegt toe zich daaraan te houden. Daarvoor krijgen ze een badge. Het is dus geen keurmerk, hoewel het soms wel zo gezien wordt. Het is geïnspireerd door The Donor Bill of Rights uit de USA, Mexico en Canada. Die is er al meer dan 25 jaar. Van de 10 beloftes zijn er minsten 5 letterlijk overgenomen. Open eerlijk transparant, respectvol en de donateur heeft het recht om te weten wie de geefvraag stelt.’
Hoe kan het dat in omliggende landen het wel geregeld is, maar in Nederland niet?
‘Ik vermoed dat in Nederland de focus vooral ligt op de geefvraag. Dan beredeneer je het vanuit het goede doel: de geefvraag mag altijd gesteld worden. Zonder drempels. Met andere woorden er mogen geen regels zijn die de geefvraag inperken. Zo reppen de normen, die de Commissie Normstelling opstelt en die CBF hanteert, met geen woord over donateurs en hun rechten. Een gemiste kans.’
En hoe wist je dat er animo in Nederland voor was?
‘Daarvoor hebben we een onderzoeks- en marketingbureau Direct Research in de arm genomen die representatief onderzoek gedaan hebben. Daaruit bleek dat 65% het zeer belangrijk tot belangrijk vindt dat de belangen van donateurs behartigd worden. Dat gaf de directe aanleiding om Donateursbelangen op te richten.’
Nu hebben al zo’n 30 leden van Partin de Donateursbelofte onderschreven. Waarom zouden de 400 andere leden dat ook doen?
‘Nou omdat ze laten zien dat ze respect hebben voor de donateurs.
Donateursbelangen is natuurlijk een belangenbehartiger voor donateurs. En wij vinden dat goede doelen open, transparant en eerlijk over de kosten moeten zijn. En ze moeten aangeven wie de geefvraag stelt. Of dat nu bij collecteren is of bij straatwerving. En goede doelen kunnen zich daartoe committeren.
En dat geldt natuurlijk ook voor kleinere goede doelen. Organisaties die misschien niet op straat werven of aan telemarketing doen. Maar zij laten dan wel zien dat ze de donateur serieus nemen. En alleen die gegevens vraagt die strikt noodzakelijk zijn voor het ontvangen van de gift.’
Tot slot, zijn er kosten aan de badge verbonden?
‘Het is nu gratis. Tot 2026 kunnen we goede doelen de Donateursbelofte Badge nog gratis aanbieden. Dit kan omdat we nog teren op de reservemiddelen die de stichting (Geef Gratis, red) nog heeft. Daarna moeten we kijken hoe het verder gaat. Want uiteindelijk is betalen voor de badge om te laten zien dat je de belangen van gevers meeneemt in je wervingsactiviteiten niet onlogisch. En wij als stichting moeten natuurlijk de belangen blijven behartigen. Zolang overal en altijd de geefvraag zonder beperking gesteld mag worden, is er voor Donateursbelangen nog heel wat te verzetten.’
Lees hier de gehele Donateursbelofte.