Je krijgt een donatie, maar kunt niet achterhalen van wie dat komt. Een mogelijkheid is dan om € 0,01 over te maken met een dankwoordje. Jaren geleden vertelde Rentia Krijnen, ex-voorzitter van Kenya Project Etten-Leur, al dat ze daar goede ervaringen mee had. Maar mag het ook? Het is namelijk verplicht om toestemming te vragen bij commerciële en charitatieve communicatie. Serviceberichten vallen niet onder het spamverbod. Maar waar ligt de grens? Sara Mosch zocht het voor Vakblad fondsenwerving uit.
Als contactgegevens niet bekend zijn, kan door een tegenboeking toch een bericht achtergelaten worden. Deze vorm van communicatie wordt niet door iedereen gewaardeerd en leidde al tot twee klachten bij de Reclame Code Commissie. In de meest recente uitspraak ging het om een overgemaakt bedrag van € 0,01, met in de omschrijving een aanbieding voor een nieuw bed. De ontvanger had geen toestemming gegeven om op deze manier benaderd te worden met reclame en deed zijn beklag bij de Stichting Reclame Code. Omdat er door de verzender een aanbieding werd gedaan, oordeelde de Reclame Code Commissie dat dit bericht valt binnen de Telecommunicatiewet (spamwetgeving). Het bericht moet daarom aan dezelfde regels voldoen als een commerciële of charitatieve e-mail of sms:
- Er moet toestemming gevraagd worden (de hoofdregel), of;
- Er moet sprake zijn van een klantrelatie (de uitzondering), waarbij voldaan wordt aan de eisen die de wet daaraan stelt.
Is dit niet het geval, dan is er sprake van spam, ook wanneer het ‘slechts’ gaat om een omschrijving bij een overschrijving van € 0,01. De Reclame Code Commissie heeft de klager in deze zaak gelijk gegeven. Ook in een andere uitspraak werd iets vergelijksbaars geconcludeerd. Uit deze uitspraken wordt duidelijk dat het commercieel communiceren via omschrijvingen in bankoverschrijvingen zonder enige twijfel valt onder het toestemmingsvereiste uit de Telecommunicatiewet.
Servicebericht
Maar berichten die verstuurd worden zonder een commercieel of charitatief doel vallen niet onder het spamverbod. Dergelijke berichten worden ook wel ‘serviceberichten’ genoemd. Het gaat dan om feitelijke mededelingen. Denk bijvoorbeeld aan berichten die je hoort bij een afgenomen dienst of het product, zoals ‘de voorstelling is geannuleerd’ of ‘uw betaling is ontvangen’.
De grens tussen serviceberichten en berichten met een commercieel of charitatief doel is echter niet altijd even duidelijk. Denk bijvoorbeeld aan een transactie van een goed doel naar een donateur met in de omschrijving een bedankje. Is dit een servicebericht om te laten weten dat het geld ontvangen is, en stelt men een kort berichtje op prijs? Of gaat het om een wervend bericht , bedoeld om een eenmalige gever aan te sporen om structureel donateur te worden? Volgens Mosch kan dat onderscheid alleen gemaakt worden in een specifieke situatie.
Wees kritisch en voorzichtig
Haar raad: ‘Wees als organisatie dus kritisch bij de beoordeling van het doel waarvoor je het bericht stuurt, en hoe het overkomt op de ontvanger. Wanneer het (eigenlijke) doel van de mail commercieel of charitatief is, dan kun je niet spreken van een servicebericht. Een bedankje mag in elk geval niet gepaard gaan met verdere aanprijzing van een dienst. Wees hier dus extra voorzichtig mee.’