Wat als jullie inzet verdubbeld wordt door de overheid? Wat zou je dan allemaal meer kunnen doen? David Heyer van HospitaalBroeders weet het wel. Als fondsenwerver haalt hij zo’n 800.000 euro jaarlijks op. In negen Afrikaanse landen worden daarmee 20 ziekenhuizen op projectbasis ondersteund. Met het dubbele bedrag kan hij veel meer doen dan het dubbele werk. Hoe hij dat voor zich ziet, vertelt hij in het boek dat onlangs verscheen. Yvonne van Driel (Partin) wilde er meer van weten.

Ontwikkelingsgeld beter besteed door verdubbeling

door: Yvonne van Driel | Partin (9 mei 2023)

Ik val met de deur in huis en vraag David Heyer naar het antwoord op de titel van het boek ‘Wie heeft het geld opgegeten?’ Zijn antwoord: “Heel veel geld druppelt aan de voorkant weg.”

Om te illustreren wat hij daarmee bedoelt, vertelt David over een Nederlandse stichting al jaren actief in Mali. Doordat er behoefte was aan meer externe financiering, werd contact opgenomen met de overheid om toch met de projecten door te kunnen gaan. Maar al snel bleek dat de procedures ingewikkeld waren en veel tijd, geld en menskracht kostte.

“Het bleek een administratief moeras. Na 4 jaar ging er van de totale aanvraag maar 40% direct naar Mali. De rest was aan de voorkant blijven hangen. Dan is duidelijk dat het systeem niet werkt. Het is te technocratisch en te bureaucratisch. En dat kan veel effectiever.”

Hoe dan? Dat legt David enthousiast uit.

Al meer dan 40 keer bezocht hij verschillende Afrikaanse landen. De laatste 13 jaar als Hoofd Fondsenwerving en Programma’s voor HospitaalBroeders. Wat hij daar ervoer en zag, zette hem aan het denken en hij besloot om zijn ideeën op te schrijven. En zoals wel vaker worden goede ideeën uit frustratie geboren. Frustratie dat er zoveel geld niet terecht komt waar het zou moeten komen. “Waarom komen kleine goede doelen niet in aanmerking voor overheidsgelden?”

 

David Heyer (HospitaalBroeders)

Dan introduceert hij het begrip multiplier.

Verdubbeling van elke euro heeft meer impact
Met multiplier bedoelt David het verdubbelen van elke geworven euro door de overheid. Want elke euro die verdubbeld wordt, kan door goede doelen beter besteed worden.

“Particuliere initiatieven hebben korte lijntjes, kennen de lokale situatie goed, werken vaak al jaren samen met betrouwbare partners. Er is veel draagvlak voor de projecten. Zowel in Nederland als in de projectlanden. Door de invoering van de multiplier blijft er minder geld aan de voorkant hangen. En met dezelfde inspanning kan het rendement van fondsenwerving omhoog en wordt er procentueel meer aan het doel besteed.”

Dan zegt hij: “En waarom zou je als overheid met nieuwe dingen komen. Terwijl die al door ons gerealiseerd worden. Je moet sowieso lokale mensen hebben. Je moet mensen hebben die daar weten hoe het werkt, waar ook echt vraag naar is en hoe je problemen kunt oplossen. Dat hebben particuliere initiatieven. Niet de overheid. De overheid denkt te weinig na over draagvlak in het globale Zuiden. Er wordt te veel uitgegaan van de politieke wind die waait. Elke vier jaar een andere focus.”

Aanbevelingen hoe dan
David komt in zijn boek met zes aanbevelingen. De eerste vier raken vooral de overheid. De overheid moet niet uitvoeren, maar faciliteren. Verknoping tussen hulp en handel moet stoppen. Wantrouwen moet weer vertrouwen worden. En vooral: geen geoormerkte subsidies, maar ongeoormerkt. “De mensen daar weten het beste hoe zij zelf uit de problemen komen. Die vrijheid moet er zijn.”

En dus de invoering van een multiplier. Hij rekent nog eens voor: “Alle NGO die in het Zuiden werken halen nu 900 miljoen euro aan ‘eigen’ fondsenwerving op. Dat is elk jaar eenzelfde bedrag dat aan bilaterale hulp gegeven wordt. Geef dat aan de NGO’s die ter plaatse aanwezig zijn. En jaren ervaring hebben. Hoeft de overheid dat allemaal niet meer te doen of te verzinnen. En zo worden ook groepen bereikt die de overheid vergeet. De Nederlandse overheid heeft al jaren als speerpunt dat de civil society in het Zuiden moet worden versterkt. Wie kunnen dat beter dan lokale organisaties?”

Natuurlijk moeten de stichtingen aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zoals aan de ANBI-eisen. Dat zou voldoende vertrouwen moeten geven. En natuurlijk moeten deze organisaties bottom-up en vraag gestuurd werken. En bij voorkeur maat- en mensenwerk leveren. Dat zijn de twee andere aanbevelingen.

Afrika als voorbeeld, overal effectief
Nog even refereer ik aan de ondertitel ‘Hoe een andere besteding van Nederlands ontwikkelingsgeld Afrika wél vooruit helpt’. Waarom alleen Afrika? David haast zich te zeggen dat het niet alleen voor Afrikaanse landen geldt. “Particuliere initiatieven actief in Azië, Latijns-Amerika en Oost-Europa zouden ook maar wat blij zijn met verdubbeling van hun middelen. En daar goede dingen mee doen.” Maar bekent hij: “Ik ken Afrika nu eenmaal beter”.

Tot slot vraag ik waarom de overheid dit idee zou omarmen: Wat zit er voor de overheid in? Resoluut antwoord hij: “Niets. Maar zoals het nu gaat, is zeker niet effectief. En we moeten idealen blijven hebben.”

 

Over het boek
Het boek Wie heeft het geld opgegeten? – Hoe een andere besteding van Nederlands ontwikkelingsgeld Afrika wél vooruit helpt is te bestellen via Boekscout [boekscout.nl/shop2/boek/9789464685183#samenvatting] of via een andere (online)boekwinkel.

HospitaalBroeders is lid van Partin.