Deze week verscheen de langverwachte Afrikastrategie. De ministers Liesje Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) beschreven daarin hoe Nederland met Afrikaanse landen en partners wil samenwerken. Al langer werd gevraagd om een duidelijke langetermijnvisie op en voor dit continent. Nu het er is, blijven de reacties niet uit. Wat staat er zoal in?
‘De samenwerking met Afrika zal, meer dan in het verleden het geval was, vorm krijgen op voet van gelijkwaardigheid. Gelijkwaardigheid vraagt om begrip van elkaars positie, stelt de relatie centraal en zoekt naar samenwerking op basis van wederzijdse belangen.‘ Dat klinkt mooi. Maar is het niet de haai die met de guppy praat? Kortom een hele uitdaging.
En zo staan er tal van uitdagingen in. Of noem het ambities.
Afrikaanse landen worden economisch belangrijker. ‘Nederland zet met deze strategie in op goede handelsafspraken, sterkere economische banden, en verbeterde toegang van Nederlandse bedrijven tot de Afrikaanse markt in combinatie met ondersteuning van Afrikaanse partners voor verbeterde toegang tot de Europese markt.‘ Het continent is leverancier van verschillende grondstoffen. Zoals lithium, dat gebruikt wordt voor batterijen. Maar Nederland is niet de enige die geïnteresseerd toekijkt.
Eén ander thema is migratie. Instabiliteit, werkloosheid, klimaatverandering en gewapende conflicten zorgen ook in de toekomst voor migratiestromen, vanuit Afrika naar Europa. ‘Nederland streeft effectieve, duurzame migratiesamenwerking na.‘ Hierdoor moet ‘irreguliere migratie’ voorkomen worden en moeten migranten die ‘onrechtmatig in Nederland verblijven’ sneller terugkeren naar het land van herkomst. Natuurlijk is deze migratiesamenwerking ook op basis van gelijkwaardigheid.
En – gelukkig maar – Nederland blijft sociaaleconomische ambities hebben. Denk aan het terugdringen van (extreme) armoede in Afrika, het vergroten van voedselzekerheid, versterkte gezondheid en klimaatweerbaarheid. ‘Door het hele beleid nemen vrouwen en jongeren een centrale rol in.‘
De ambities lijken duidelijke doelen te hebben. Prisma merkt op dat er niet gesproken wordt over de aangekondigde bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. In de voorjaarsnota van 2023 bleek dat er in de komende jaren enkele miljarden bezuinigd worden om de eerstejaarsopvang van asielzoekers te financieren. Dat heeft zeker gevolgen voor de budgetten die nodig zijn om de Afrikastrategie uit te voeren.
Dat de strategie op zich liet wachten is misschien wel te verklaren door de gevoerde procedure. ‘De Afrikastrategie is tot stand gekomen op basis van brede consultaties en verdiepende gesprekken met maatschappelijke partners, kennisinstellingen, bedrijven, diaspora, internationale organisaties en overheden, in Nederland, in Europa en bovenal in Afrika zelf.‘ Veel reacties, zoals die van Prisma, FNV en MKB Nederland, zijn dan ook overwegend positief.
Ondertussen blijft Partos oproepen om te stoppen met de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. Gezien de ambities van deze Afrikastrategie is dat geen overbodige oproep.
Wat vinden jullie van de Afrikastrategie? Deel jouw mening met ons. Stuur een mail naar redactie@partin.nl
Lees hier meer over de strategie en /of download de gehele Afrikastrategie.Â