We are strong, we are the voice of Europe!

Verslag van de conferentie Why do we need a European civil society strategy?

Vanuit het project Reclaim Our Civil Space! werd een conferentie over shrinking space for civil society in Europe georganiseerd. De steeds verder krimpende ruimte voor het maatschappelijk middenveld is een thema dat jullie en  – hoewel vaak buiten Europa – veel van jullie partnerorganisaties ook ervaren. Daarom togen Erik Boerrigter en Yvonne van Driel naar Boedapest, Hongarije. Yvonne maakte dit impressieverslag. Weinig over Brussels lof, veel over Brusselse regeltjes en nog meer over Brusselse potjes.

Yvonne van Driel  (tekst) | Erik Boerrigter (foto)

De reis schijnt net zo belangrijk te zijn als de bestemming. Maar ik was maar wat blij dat we op tijd op de conferentie waren. Vorig jaar was ik bij een voorstelling van Omdenken met de prikkelende titel ‘Zoals Verwacht Loopt Alles Anders’. En daarmee is alles gezegd als ik de treinreis van en naar Boedapest moet omschrijven. Uiteindelijk liep ik op 1 juni, na een paar uur slaap, Boedapest door op weg naar het congrescentrum.

In een bankgebouw stonden 50 stoelen, koffie, water en koekjes klaar. De bank bleek gewoon open, maar bood aan dit soort initiatieven een plek. De conferentie was onderdeel van het project Reclaim Our Civil Space! Dat project wordt door 9 organisaties uit 7 Oost-Europese landen uitgevoerd. Die waren allen aanwezig. Ook waren er Duitse en Noorse deelnemers. Vanuit Nederland waren ErnstJan Stroes van Wilde Ganzen, Erik Boerrigter en ik erbij.

De titel van de conferentie was een vraag: Why do we need a European civil society strategy? De vraag was al beantwoord voordat deze gesteld werd. Democratie zonder maatschappelijk middenveld is geen democratie. Snel over naar de uitvoer zelf dus. Het was, zoals in de kleine lettertjes vermeld, tenslotte een workshop. En daar is niks mis mee. Handen uit de mouwen.

Subsidies
Een sterk maatschappelijk middenveld heeft geld nodig. En de Europese Unie heeft subsidiepotjes voor dergelijke projecten en organisaties. De frustratie van het aanvragen – en vooral de vaak daaropvolgende afwijzing – straalde van de panelleden af. En van de mensen in de zaal. De vrije geesten en bevlogen burgers die tegen onrecht en voor democratische waarden streden zagen de regeltjes van Brussel als een harnas. En hoewel de EU kleinschalige projecten zegt te willen ondersteunen, is voor aanvraag en uitvoer juist veel menskracht nodig.

Om tureluurs van te worden.

Dat was voor de lunch de strekking van de sprekers. Natuurlijk werden zijdelings ook de problemen met FATF, UBO en andere wetten tegen witwassen en terrorismebestrijding besproken. Maar de pijn werd gevoeld in het geen of nauwelijks toegang hebben tot de verschillende Brusselse potjes. Dat gaf ons het gevoel een beetje buiten het onderwerp te vallen, maar prikkelde ook om samenwerking op te zoeken.

Ruimte
De middag werd ingevuld met 4 thematische kringgesprekken volgens het World Café principe. Elke kring had een inleider en een vel papier. Daarop werden ideeën gespuid. Na 10 minuten werd je geacht in een andere kring plaats te nemen. De bedoeling is dat je dan verder borduurt op de ideeën die al geopperd zijn. De vier onderwerpen waren: legal environment, funding, dialogue and participation en safe space and operation. Er waren 3 rondes. De uitkomsten worden verwerkt in een strategy paper. Daarvoor is al een begin gemaakt (zie hier).

Ik raakte aan de praat met een al wat oudere criminoloog uit Hongarije. Zij vroeg waarvoor ik streed, waarvoor ik activist was. Ik zei dat ik voor een branchevereniging werk en ik vertelde meer over Partin. Ze was onder de indruk van ons ledenaantal. Dat membership was ook het sleutelwoord in de presentatie over het maatschappelijk middenveld in Noorwegen. Een goed georganiseerd en divers middenveld brengt democratische processen naar een hoger niveau.

Een situatie die zo anders is in Hongarije.

De noodtoestand eerder uitgeroepen vanwege de coronapandemie werd onlangs ‘verlengd’ met als reden de oorlog in Oekraïne. Hierdoor is het verboden om te demonstreren. En de sancties zijn niet mals. Zelfs de organisatie die deze conferentie organiseerde loopt een zeker risico. Toch voelde ik een enorme energie. Een panellist concludeerde terecht: ‘We are strong, we are the voice of Europe!’

Lobby
De een na laatste spreker lichtte RARE toe. RARE staat voor Recharging Advocacy for Rights in Europe. Het is een programma dat jongeren wegwijs maakt in Brussel. En traint in lobbying. Het idee ontstond bij de gedachte dat bedrijven en grote organisaties wel lobbyen bij de EU, maar dat kleinere organisaties dat niet of nauwelijks doen. Terwijl dat wel kan. Een hoopvolle beweging.

Op het eerste gezicht waren we natuurlijk een ietwat vreemde eend in de bijt. Onze Oost-Europese vrienden zetten volop in op mensenrechten en democratische waarden in eigen land. Partinleden zijn vooral actief in andere werelddelen. Echter in Nederland versterken PI het draagvlak voor internationale samenwerking en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG). Ook dat is maatschappelijke meerwaarde en belangrijk voor een sterke democratie. En ook wij moeten ons bestaan claimen. Oftewel: Stop de regeldruk en geef ons ruimte!

Waarom we een gezamenlijk Europese strategie nodig hebben? Nou daarom. Want we doen ertoe!

Over regeldruk en ruimte gesproken. Hebben jullie de petitie Stop onnodige regeldruk voor vrijwilligers in besturen al ondertekend. Zo ja? Fijn en dank voor jullie solidariteit. Zo nee? Het kan nog hoor!