‘Water is hét vraagstuk van de toekomst’, zei Lennart Silvis (directeur Netherlands Water Partnership) al in 2018 tegen SDG Nederland. Geen wonder dat waterbeheer een belangrijk onderwerp is binnen internationale samenwerking. Ook veel particuliere initiatieven werken aan schoon en veilig drinkwater. Maar dat is niet altijd gemakkelijk. Paul Akkerman en Han Heijnen helpen om ‘waterproblemen’ in jullie projecten, die met regenwateropslag opgelost zouden kunnen worden, aan te pakken. Ze delen hun ervaringen, kennis en enthousiasme graag met jullie. 

De Gevulde Waterkruik
Paul Akkerman woonde van 1987 tot en met 1991 in het dorp Bedanda, gelegen in de delta van Guinee-Bissau. Hij werkte daar in een ruraal vakopleidingscentrum en leerde zo het boerenleven en de cultuur kennen. Hij werd er zelf ook boer, al lerend en observerend.

Het drinkwater bij het dorp was vervuild en brak. En in de droge tijd is het ver lopen voor vrouwen en meisjes. In 2005 vroeg zijn beste vriend in Bedanda aan Paul hulp om een betere, veiliger watervoorziening te helpen realiseren. Het was de start van een proefproject om enkele 5000 liter cisternen te bouwen. Financiële ondersteuning kwam van de Stichting Vrienden Holten – Bedanda. De Nederlandse naam van het project is: De Gevulde Waterkruik (DGW).

Sindsdien hebben de lokale teams met ondersteuning van De Gevulde Waterkruik de bouw van de cisterne verbeterd en vereenvoudigd, terwijl ook de kosten van de cisterne betaalbaar blijven: ongeveer € 250 in Guinee Bissau.

Calabash Cisterne
Het grote pluspunt van deze cisterne is, dat deze is ontwikkeld in Afrikaanse dorpen onder lokale omstandigheden. Om gevoelsmatige reden is er gezocht naar een vorm, die correspondeert met de lokale waterkruik en de waterdruppel. Door de bolle vorm van de bodem komt er tevens een evenwichtig krachtenverdeling in de cementen wand en de wapening. De verbinding tussen bodem en wand is sterk. Tezamen met de cirkelvorm van de cisterne werd zo de Calabash cisterne geboren. De vorm wordt door Afrikaanse vrouwen gewaardeerd.

Handleidingen
Intussen zijn er sinds 2007, toen metselaars in Guinee-Bissau het bouwen goed in de vingers kregen, zo’n 4800 Calabash cisternen gebouwd. Het bouwproces is nu gestandaardiseerd en vastgelegd in handleidingen in het Portugees, Engels en Frans. De manuals zijn te downloaden op degevuldewaterkruik.nl/.

Trainingen
Een lezing over de Calabash Cisterne op de Partindag van 2013 leidde tot contact met HHA, dat projecten uitvoert in de Democratische Republiek Congo. Dit contact resulteerde in 2014 in een trainingsprogramma, dat werd ondersteund door De Gevulde Waterkruik. Ervaren metselaars uit Guinee-Bissau gaven een training aan de deelnemers in Congo. Met ondersteuning van Wilde Ganzen worden er dit jaar zo’n 75 Calabashes gebouwd in de voorstad Menkao vlakbij Kinshasa.

In de laatste drie jaar is het trainen bij projecten in verschillende Afrikaanse landen een grote rol gaan spelen. Projecten in Nigeria, Kenia, Tanzania en Malawi hebben ons uitgenodigd om training te geven in het bouwen van de Calabash cisterne. De formule is, dat het organiserende  project 2 ervaren trainers uit Guinee-Bissau, Congo, Nigeria of Kenia uitnodigt (op hun kosten) om hun eigen mensen te trainen. Een vertegenwoordiger van De Gevulde Waterkruik is zo nodig aanwezig (op eigen kosten van DGW) om de lokale organisatie bij te staan en de kwaliteit van de cursus te waarborgen (supervisie). Na de training is DGW bereid 10 Calabash cisternen van 5000 liter te financieren om de lokale verbreiding te steunen en de nieuw opgeleide metselaars praktijk ervaring te laten opdoen.

Lokale oplossing  voor waterproblemen
Calabash Cisterne is feitelijk ontstaan uit het oplossen van een lokaal probleem. Vele dorpen en huishoudens in Afrika hebben waterproblemen. Opvang en opslag van regenwater kan een goede oplossing zijn als er voldoende regen valt. Voor huishoudens is regenwateropvang dan een goede bron van veilig drinkwater. Scholen en ziekenhuizen hebben er ook baat bij temeer daar ze vaak grote daken hebben op het regenwater op te vangen.

Hieruit vloeit onze motivatie voort om de ervaring en kennis te delen met andere Partinleden die mogelijk een oplossing zien in regenwater voor hun project(en).

SDG 6
Han Heijnen: ‘Het is niet de filosofie van De Gevulde Waterkruik om eigen projecten op te zetten. Wij zijn werkzaam in Guinee-Bissau en Kenia en zullen dat blijven doen. Het dient een algemeen erkend belang (SDG 6) om de informatie over de Calabash te delen met anderen, die dan hopelijk regenwater opvang en opslag zelf gaan toepassen en verbreiden in hun eigen werkgebied.

Een goed voorbeeld is CBR Effata, werkzaam in Guinee-Bissau en Nigeria. De aanpak is via training in Nigeria opgenomen in 2016. Sindsdien zijn er door CBR Effata op eigen kosten zo’n 320 Calabash Cisternen gebouwd. Als de huidige coronapandemie ons toestaat, gaat CBR Effata op haar beurt trainers leveren om in Kameroen een kern van metselaars te vormen die de Calabash kunnen gaan bouwen. Op de zelfde wijze hebben trainers uit Kenia in 2019 een training gegeven in Malawi.’

Mochten jullie geïnteresseerd zijn in samenwerking of een training willen organiseren in jullie projectgebied, neem dan contact op met Paul Akkerman (info@degevuldewaterkruik.nl) of Han Heijnen (hanheijnen@gmail.com). Meer informatie op De Gevulde Waterkruik en/of lees meer over de samenwerking tussen Partin en DGW: Calabash

Foto: De Gevulde Waterkruik