Volgens het principe van peer-to-peer faciliteert Partin regelmatig ontmoetingen die aansluiten op specifieke vragen. Vorige week wisselden een drietal organisaties hun kennis en ervaringen uit over exitstrategie, omdat alle drie de organisaties aangaven binnenkort hun Partinlidmaatschap te willen beëindigen. Omdat de stichting ontbonden wordt. En daar komt veel bij kijken, hoorde Yvonne van Driel.
Yvonne van Driel
“Het is niet zo dat En Classe niet meer nodig is, IK ben niet meer nodig.” Dat zegt Sylvia van den Brink die zich al 15 jaar inzet voor onderwijs in Congo. “Stoppen omdat het werk niet meer nodig is, lijkt eerder grootspraak”, beaamt ook Marianne Meijers. Zij en haar man Roel zijn al meer dan 25 jaar actief in Kenia met de Harambee Holland. Daarom worden manieren bedacht om het werk zonder directe steun van de Nederlandse stichting af te bouwen. Of beter gezegd: met kennis en kunde voldoende capaciteit opbouwen bij en samen met de partnerorganisaties om het werk voort te zetten. En dat was een eerste conclusie: werk aan capaciteitsopbouw.
De andere conclusie van het gesprek was: voer de ‘overdracht’ gefaseerd uit. Zowel financieel als organisatorisch. Ik zet overdracht bewust tussen haakjes. SPZA werkte namelijk altijd al samen met bestaande organisaties in Zuid-Afrika, dus van overdracht in de letterlijke betekenis is geen sprake. Dit in tegenstelling tot de beide andere organisaties die met een partnerorganisatie werken. Een stichting begint namelijk vaak met een organisatie daar omdat er niks is en omdat de urgentie gevoeld wordt om wat te doen. Niks mis mee, maar dat vergt wel een andere exit-aanpak, zo blijkt uit de ervaringen.
Capaciteitsopbouw en gefaseerd afbouwen
De financiële bijdragen procentueel elk jaar verminderen is bijvoorbeeld een mogelijkheid om geleidelijk de afhankelijkheid van één ondersteuningsorganisatie af te bouwen. Lokaal fondsenwerving is dan belangrijk. Hoewel die term ietwat misleidend is, want wat let bijvoorbeeld een Keniaanse organisatie om fondsen te werven in – noem maar wat – USA. Het gaat natuurlijk om de organisatiecapaciteit om fondsen te werven. En in het algemeen geldt: ben of blijf niet afhankelijk van één donororganisatie.
Afbouwen in organisatorisch zin is steeds meer taken uit handen geven en/of dat lokaal verankeren, maar ook het procentueel vervangen van expats – bijvoorbeeld in het geval van En Classe – voor lokaal personeel en bestuursleden. Samenwerken met andere organisaties en overheid blijft belangrijk. Stoppen is ook een traject van steun geven waar nodig is. Dat kan bijvoorbeeld door het begeleiden van een businessplan om de lokaal opgebouwde expertise in te kunnen zetten als een consultancy.
Uiteindelijk geldt hoe sterker de lokale partner, hoe beter de organisatie zelfstandig door kan gaan. Klinkt als een open deur, maar allemaal zijn ze het erover eens dat beginnende stichtingen dat al wel mee zouden moeten nemen. Start dus op tijd met het denken over capaciteitsopbouw en exit strategy.
Loslaten en andere ongemakken
Exitstrategie is ook emotioneel loslaten. De opmerking ‘ik laat die mensen daar niet zomaar in de steek’ spreekt voor zich. Sylvia: “Natuurlijk hebben zij de expertise, maar voordat ze als consultants de markt op gaan, kunnen en willen we ze nog begeleiden.”
Bovendien kunnen er ook nog reële beren op de weg lopen. Zo bleken personen waar al lange tijd mee samengewerkt werd ook andere agenda’s te hebben. Dat maakt het allemaal niet gemakkelijker om aan de zijkant te blijven staan. Marianne laat de term ‘onvoldragen overdragen’ vallen.
En natuurlijk komt er ook nog wat administratie bij kijken. Denk aan KvK, Belastingdienst en bankrekening opzeggen. SPZA is daarmee al ver gevorderd en merkte dat een foutief vinkje in een formulier voor heel wat vertraging kan zorgen. Martje Nooij, die voor Partin de toolkit over exit strategy schreef, erkende dat de checklist in deze toolkit waarschijnlijk na deze ervaringen aangevuld moet worden. Ze benadrukt dat de Toolkit vooral een spiegel is: hoe ver zijn we, waar staan we? Met als huiswerk die spiegel erbij te pakken, werd de sessie afgesloten.
Meer weten over exitstrategie?
Met de toolkit Exitstrategie hebben jullie een handleiding met veel tips en trics en een handige checklist voor het opzetten van een strategie. Het houdt vooral ook een spriegel voor. De toolkit Exitstrategie is sinds kort, naast het Nederlands, ook verkrijgbaar in het Engels en het Frans. Voor Partinleden is de toolkit gratis te downloaden via Mijn Partin.
Roel en Marianne Meijers schreven het boek Samen de handen ineen over hun ervaringen in Kenia. Binnenkort ook verkrijgbaar in het Engels.
Heb jij of je stichting ook een concrete vraag? Soms kan het Team Partin de vraag beantwoorden, soms is het delen van ervaringen met andere leden tijdens (online)bijeenkomsten en webinars een mogelijkheid. Soms faciliteren we ook kleinere peer-to-peersessies met specifieke onderwerpen. In elk geval helpen we je graag verder. #datdoetPartin